Arabuluculuk Nedir?

Arabulucu, Adalet Bakanlığınca düzenlenen arabulucu siciline kayıtlı, en az 5 yıllık mesleki kıdemi olan, sınav ile “arabulucu” ünvanını kazanmış, arabuluculuk müzakerelerini tarafsız bir şekilde yöneten gerçek kişidir. Arabulucu hakim gibi yargılama yapmaz. Arabulucunun asıl amacı çeşitli teknikler uygulayarak tarafların iletişim kurarak çözümü kendilerinin bulmasını sağlamaktır.

Şu an için arabuluculuk başvuruları adliyelerde bulunan arabuluculuk bürolarıdan yapılmaktadır. Taraflardan birinin bizzat arabuluculuk bürolarına giderek başvurması yeterlidir. Arabuluculuk başvurusu ücretsizdir. Eğer uyuşmazlık yaşadığınız taraf şirketse başvuru bürosuna gitmeden önce ticaretsicil.gov.tr ve https://mersis.gtb.gov.tr/ üzerinden şirketin vergi dairesi/no, son adres bilgilerini öğrenmeniz faydalı olacaktır. Adliyelerdeki arabuluculuk bürolarında başvuru formu örneği bulunmaktadır. Başvuru formunda; sizin ve diğer tarafların adı/soyadı, ünvanı, kimlik bilgileri, vergi dairesi bilgileri, iletişim bilgileri, adres bilgileri, uyuşmazlığın konusu vb. birtakım bilgiler doldurmanız istenecektir. Bu formu bizzat kendiniz doldurabilirsiniz veya avukatınıza danışabilirsiniz.

Tarafların arabulucularını kendilerinin belirlemesi mümkündür. Ancak iki tarafın da aynı arabulucuyu özgür iradeleri ile seçmiş olması gerekir.

Herhangi bir kişi ile aranızda; üzerinde serbestçe tasarruf edebilecek nitelikte iş veya işlemlerden doğan özel hukuktan kaynaklanan uyuşmazlık çıktığında arabuluculuğa başvurabilirsiniz.

Örneğin çalıştığınız işyeri ücretinizi ödemediğinde, hizmet verdiğiniz bir şirket hizmet bedelini ödemediğinde, trafik kazası sonucu aracınızdaki değer kaybı bedeli karşılanmadığında vb. arabuluculuk yoluna başvurabilirsiniz.

Hayır her durumda arabuluculuğa gidilemez. Örneğin ceza hukuku meselelerinde, iş kazalarında, çocuğun velayetinin alınması gibi konularda arabuluculuğa başvurulamaz.

6325 sayılı Kanun madde 18/A’da dava şartı arabuluculuk düzenlenmiştir. Dava şartı arabuluculuk, davayı açmadan önce arabuluculuğa başvurmanın zorunlu olması anlamına gelir. Aksi halde arabuluculuğa başvurulmadan dava açarsanız davanız, haklı olsanız dahi, usulden reddedilecektir. Şu an için işçi-işveren uyuşmazlıklarında ve ticari uyuşmazlıklarda arabuluculuk dava şartıdır. Diğer durumlarda örneğin konut kirası alacağına ilişkin uyuşmazlıkta ise arabuluculuğa başvuru isteğe bağlı yani ihtiyaridir.

İsteğe bağlı arabuluculuktur. Taraflar pek çok uyuşmazlıkta ihtiyari arabuluculuğa başvurabilir. Örneğin diğer tarafla anlaşmanız muhtemelse ama anlaşmanıza rağmen size dava açacağından kuşkulanıyorsanız ihtiyari arabuluculuğa gidebilirsiniz. Zira ihtiyari arabuluculukta anlaşma belgesi, icra edilebilirlik şerhi de alındığında, makeme ilamı ile aynı nitelik taşıyacaktır.

• Arabuluculuk başvurusu ücretsizdir.
• Dava şartı arabuluculuk, anlaşma olmaması halinde ilk 2 (iki) saate kadar devlet tarafından karşılanır, yani ücretsizdir. Ancak daha sonra dava açılması halinde yargılama giderlerine yansıtılır. 2 saati aşan kısma ilişkin toplantı ücreti aksi
  kararlaştırılmadıkça taraflarca eşit olarak ödenir.
• Dava şartı arabuluculuk anlaşma ile sonuçlanırsa, aksi kararlaştırılmadıkça, arabuluculuk ücreti taraflarca eşit olarak ödenir. Bu durumda işçi-işveren uyuşmazlıkları için arabuluculuk ücreti, taraf başına 340 TL’den az olmamak üzere anlaşma miktarının kural olarak %6’sını ifade eder. Ticari arabuluculukta ise taraf başına minimum tutar 660 TL’dir. Arabuluculuk ücreti hesaplamak için tıklayınız.
• İhtiyari arabuluculuk ücretlidir.

Alternatif bir uyuşmazlık çözüm yolu olan arabuluculuk;

• Zamandan tasarruf sağlar. Dava şartı işçi-işveren uyuşmazlığı hakkındaki arabuluculuk en fazla 4 hafta içinde sonuçlanırken, dava şartı ticari arabuluculuk süreci en fazla 8 hafta içinde tamamlanır.
• Bütçe dostudur. Masraftan kurtarır. Arabuluculuk ücreti hesaplamak için tıklayınız.
• İlişkilerinizin ve networkünüzün zarar görmesini önler.Tarafların uyuşmazlıklarını çözümde dava yolunu seçmeleri zıtlaşmaya ve küslüğe sebep olabilir. Bu durum kişilerin networkleri için de olumsuz etki yaratabilir. Halbuki arabuluculuk ile ilişkilerin sağlıklı devam etmesi sağlanabilir ve networkünüz zarar görmez.
• Arabuluculuk anlaşma tutanağı mahkeme ilamı ile aynı niteliği taşır. Ancak bunun için ilgili başvuru yapılarak icra edilebilirlik şerhi alınmalıdır. İcra edilebilirlik şerhi nasıl alınır tıklayınız.

Evet, dava devam ederken arabuluculuğa başvurmak mümkündür. Dava devam ederken arabuluculuğa başvurulması halinde bu durum mahkemeye bildirilmelidir.

Toplantıya katılmak tarafların tercihine bağlıdır. Ancak toplantıya geçerli mazereti olmaksızın katılmayan taraf, dava lehine sonuçlansa dahi, toplantıya katılmadığı için arabuluculuk ücretini ödemek zorunda kalır. Bu neden tarafların toplantıya katılmaları önemle tavsiye edilir.

Arabuluculuk süreci gizlidir. Hiçkimse arabuluculuk sürecinde taraflarca ileri sürülen görüşler, teklifler, öneriler herhangi bir vakıa, iddia veya borcun kabulü olmak üzere arabuluculuk sürecindeki belge ve beyanları delil olarak öne süremez, arabuluculuk toplantısı sürecindeki beyanlar hakkında tanıklık yapamaz. Mahkeme veya herhangi bir makam arabuluculuk sürecindeki bu türlü belge ve beyanları talep edemez.

Arabuluculuk anlaşma belgesi için icra edilebilirlik şerhi alınmalıdır. Böylece anlaşma belgesi mahkeme ilamı niteliği kazanır ve ilamlı icra takibine koyarak alacağınızı tahsil edebilirsiniz.

6325 sayılı Kanun uyarınca “Dava açılmadan önce arabuluculuğa başvurulmuşsa, anlaşmanın icra edilebilirliğine ilişkin şerh verilmesi, arabulucunun görev yaptığı yer sulh hukuk mahkemesinden talep edilebilir. Davanın görülmesi sırasında arabuluculuğa başvurulması durumunda ise anlaşmanın icra edilebilirliğine ilişkin şerh verilmesi, davanın görüldüğü mahkemeden talep edilebilir. Bu şerhi içeren anlaşma, ilam niteliğinde belge sayılır.” Dava açmadan önce arabuluculuğa başvurarak anlaşma sağladıysanız, ıslak imzalı veya e-imzalı anlaşma belgenizi ek yaparak nöbetçi sulh hukuk mahkemesine hitaben yazdığınız bir dilekçe ile icra edilebilirlik şerhi alabilirsiniz.

Türkiye, uluslararası arabuluculuk hakkında Singapur Sözleşmesini imzalamıştır. Ancak bu sözleşme henüz resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmemiştir.